Historie
Aan het IJ ligt op het voormalige Shell-terrein, een plek met rauwe historie. Shell begon hier in 1914 met een klein laboratorium, dat in de loop der jaren uitgroeide tot een gerenommeerd onderzoekscentrum.
De toren Overhoeks
Omdat er niet veel ruimte was, ontwierp architect Arthur Staal in opdracht van Shell de Toren Overhoeks aan de IJ-oever. De toen nog 80 meter hoge toren werd 45 graden gedraaid ten opzichte van het IJ. Vandaar dat de toren ‘Overhoeks’ werd genoemd. Van 1971 tot 2009 was de toren de thuisbasis van personeel van de multinationale oliemaatschappij.In januari 2014 werd bekend dat de toren onder de naam A’DAM naar een ontwerp van Claus en Kaan Architecten zou worden herontwikkeld tot een combinatie van kantoren, uitgaansgelegenheden en een observatiepunt met een ronddraaiend restaurant. Daarvoor zou een grote renovatie van de gevel noodzakelijk zijn waarbij de kenmerkende beglazing – met een dun laagje goud – zou worden vervangen. Bovendien werd de toren verhoogd, met een nieuwe kroon op het dak. De renovatie duurde zo’n twee jaar. In mei 2016 werd de gerenoveerde A’DAM Toren geopend. Vanaf dat moment is de A’DAM Toren van iedereen.
Shell historie
Aan het eind van de negentiende eeuw besloot de gemeente Amsterdam de opslag van olie in de stad te verbieden, waardoor bedrijven zoals de Dordtsche Petroleum Maatschappij moesten vertrekken naar de overzijde van het IJ. Ze kregen daar grond op het voormalige galgenveld. In 1911 nam Shell de Dordtsche over en in 1914 werd het eerste lab geopend. Shell deed hier onderzoek naar de productie van benzine uit ruwe olie. Het lab van Shell begon met negen man in dienst, maar breidde uit tot een terrein van 27 hectare met meer dan 40 gebouwen. Het gebied ademt nog steeds de sfeer van het rauwe, stoere werfgevoel.
Transformatie van Noord
In 2003 werd het Shell-terrein aangekocht door de gemeente Amsterdam. De woonwijk, die op het voormalige Shell-terrein werd ontwikkeld, werd naar de toren Overhoeks genoemd. Tot die tijd was er nog nauwelijks vertier in Noord. De landtong waar nu wordt geflaneerd, de IJ-promenade, was vooral voorbehouden aan watervogels en krioelend gespuis.
ING ontwikkelde de eerste fase direct aan het IJ, het Residentieel Kwartier. Amvest nam de positie van ING over voor de ontwikkeling van het vervolg van Overhoeks. De nieuwe wijk Aan het IJ sluit direct aan op de bestaande bebouwing.
Er gebeurt in Noord tegenwoordig bijna meer dan in de stad. Dit stadsdeel is enorm in ontwikkeling. Wat ook fijn is aan Noord, is de ruimte. Het is groener, weidser en in zekere zin vrijer dan de rest van de stad.
Noord is getransformeerd tot een volwaardig stadsdeel. Een dynamische plek waar je ruim en comfortabel woont. En waar altijd iets te beleven is. Het is dan ook niet gek dat het de afgelopen jaren flink populairder is geworden. Diverse hotspots hebben hierbij geholpen, zoals Tolhuistuin, Hotel de Goudfazant en natuurlijk blikvanger EYE Filmmuseum. Het architectonische hoogstandje is een ontwerp van het Oosterse Delugan Meissl Associated Architects. Menigeen vroeg zich af of het EYE er wel goed aan deed haar centrale locatie in de stad in te ruilen voor een stukje perifeer no man’s land. En nu ís EYE het centrum.
Beeld: Donation by Nederlands Instituut voor Militaire Historie (NIMH, Netherlands Institute of Military History) 2017.